Fama-French Üç Faktör Modeli: Daha İyi Yatırım Kararları

Giriş

Günümüzde yatırım yaparken, birçok yatırımcı sadece hisse senedi fiyat hareketlerine değil, aynı zamanda bu hareketleri etkileyen derin matematiksel ve ekonomik modellere de dikkat ediyor. Bu bağlamda Fama-French Üç Faktör Modeli, geleneksel sermaye varlığı fiyatlama modeli (CAPM) ile karşılaştırıldığında daha kapsamlı bir analiz sunuyor. Bu makalede, Fama-French modeli nedir, nasıl çalışır ve bireysel yatırımcılar için neden bu kadar önemli olduğunu ele alacağız.

Fama-French Üç Faktör Modelinin Temel Unsurları

Fama-French Modeli Nedir?

Fama-French Üç Faktör Modeli, Eugene Fama ve Kenneth French tarafından 1993 yılında geliştirilen bir modeldir. Bu model, bir hisse senedinin beklenen getirisini açıklamak için üç temel faktörü kullanır:

1. Pazar Riski (Market Risk): Pazar portföyünün getirisini ölçen sistematik risk.
2. Boyut Faktörü (Size Factor): Küçük piyasa değerine sahip şirketlerin, büyük piyasa değerine sahip şirketlere göre daha yüksek getiri sağlaması eğilimini belirtir.
3. Değer Faktörü (Value Factor): Düşük değerleme oranlarına (örneğin, düşük fiyat/kazanç oranı) sahip hisse senetlerinin, yüksek değerleme oranlarına sahip hisse senetlerine kıyasla daha iyi performans gösterme eğilimini ifade eder.

Fama-French Modelinin Tarihçesi

Fama ve French, 1970’lerde ve 1980’lerde yaptıkları çalışmalar ile, klasik CAPM’nin yetersizliklerini ortaya koydu. CAPM modelinin sadece pazar riski ile hisse senedi getirileri arasında bir ilişki öngördüğünü belirten Fama ve French, piyasa değeri ve değerleme oranlarının da önemli faktörler olduğunu keşfettiler. Bu bulgular, yatırım performansını anlamada ve optimize etmede önemli bir dönüm noktası oldu.

Üç Faktör Modellerinin Uygulanması

Hisse Senedi Seçiminde Kullanım

Fama-French Üç Faktör Modeli, yatırımcıların hisse senedi seçimini daha bilinçli hale getirmesine yardımcı olur. Yatırımcılar, hisse senedi seçimini yaparken modelin belirttiği üç faktörü göz önünde bulundurarak, daha sistematik bir yaklaşım sergileyebilirler. Örneğin:

• Küçük ve Değer Hisseleri: Model, küçük piyasa değerine sahip ve değerleme oranları düşük hisselerin daha iyi performans gösterdiğini belirtir. Dolayısıyla, bu tür hisseleri bir portföye dahil etmek, beklenen getiriyi artırabilir.

• Pazar Kriterlerinin İncelenmesi: Yatırımcılar, genel pazar hareketlerini dikkate alarak yatırım stratejileri oluşturabilir. Kısa vadeli dalgalanmaların yanı sıra uzun vadeli trendleri analiz etmek, daha sağlam kararlar alınmasına yardımcı olabilir.

Portföy Yönetimi

Fama-French modelinin bir başka önemli uygulama alanı ise portföy yönetimidir. Yatırımcılar, portföylerini oluştururken üç faktörü göz önünde bulundurarak risklerini daha etkin bir şekilde yönetebilirler:

• Diversifikasyon: Modelin faktörleri arasında bir denge kurarak, yatırımcılar portföylerini daha iyi çeşitlendirebilir. Örneğin, yüksek değere sahip, büyük piyasa değerine sahip hisse senetlerinin yanı sıra, düşük değerleme oranına sahip küçük hisse senetleri de portföyde bulunabilir.

• Hedef Getiri Belirleme: Üç faktör modelini kullanarak, yatırımcılar belirli bir getiri hedefi ile hareket edebilirler. Hangi hisse senetlerinin hangi faktörlerden daha fazla etkilendiğini analiz etmek, getiri hedeflerine ulaşmayı kolaylaştırabilir.

Fama-French Modelinin Sınırlamaları

Eleştiriler

Fama-French Üç Faktör Modeli geniş bir çerçeve sağlamakla birlikte, bazı sınırlamaları da bulunmaktadır:

1. Makroekonomik Faktörlerin Dışlanması: Model, makroekonomik değişkenleri ele almaz. Faiz oranları, enflasyon gibi makroekonomik faktörlerin piyasa üzerinde büyük etkilere sahip olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.

2. Zamanın Değişkenliği: Modelin geçerliliği, belirli bir zaman dilimi içinde etkili olabilir. Piyasa koşulları değiştikçe, modelin etkisi de beğenilmeyebilir.

3. Daha Fazla Faktör İhtiyacı: Bazı araştırmalar, özellikle son yıllarda, düzeltmelere ihtiyaç olduğunu ve daha fazla faktör eklenmesi gerektiğini savunmaktadır. Bu yeni faktörler arasında likidite, yatırım stratejileri gibi kavramlar bulunmaktadır.

Sonuç

Fama-French Üç Faktör Modeli, yatırım süreçlerine katıldıkça potansiyel getirileri artırmak için doğru bir analiz sunmaktadır. Yatırımcılar, bu modeli kullanarak daha bilinçli ve stratejik kararlar alabilir. Ancak, modelin sınırlamalarını da göz önünde bulundurarak, diğer analiz araçlarıyla birlikte kullanmak en doğru yaklaşım olacaktır.

Yatırımcılar için öneriler:

• Araştırmaya Devam Edin: Yatırım kararlarınızı Fama-French modeli dahil olmak üzere farklı analiz yöntemleri ile şekillendirin.

• Diverjifikasyon: Portföyünüzü çeşitlendirerek riskleri azaltın.

• Pazar Takibi: Makroekonomik göstergeleri düzenli olarak takip edin ve stratejilerinizi buna göre güncelleyin.

Finansal okuryazarlığınızı artırmak ve daha iyi yatırım kararları almak için Fama-French modelini ve diğer finansal araçları birlikte kullanmayı unutmayın!