Tavan Tavan Gitme Gerçek mi Efsane Mi?
Şirketlerin yükseldikçe yükselmeye devam etmesi ya da düştükçe düşmeye devam etmesi konusu herkes tarafından kabul edilmiş bir efsanedir. Hissenin sert yükselişlerini yükselişler takip eder diye düşünülür. Yatırımcılar daha doğrusu traderlar tarafından sıklıkla kullanılan “tavan tavan gitmek” terimini borsada işlem yapan hemen herkes duymuştur.
Ünlü yatırımcıların hemen hepsi piyasanın kısa vadede tahmin edilemez olduğunu söylerken bu gibi kuvvetli yükselişler ya da düşüşler bizim için bir anlam ifade eder mi sorusunu irdelemek istiyorum.
Daha doğrusu irdelemek istediğim şey çok daha spesifik :
- Tavanda kapayan bir hisse ertesi gün de tavanda kapatır mı
Varsayımlarım :
- İncelemeyi yapmak için kullanacağım veri seti BIST Tum endeksine ait hisselerin günlük verileri
- Tavan eşiği olarak %9 kullanılacak ( %9 seçmemin nedeni Koronavirüs etkisiyle %10 luk bir tavan sınırı getirilmesi, ayrıca tüm hisselerin tavanı %10 olmuyor, bazıları %9,xx sayısında kalabiliyor)
- Son 500 günlük veri kullanılacak
Veri setimin ilk 10 satırı aşağıdaki gibi:
| Sembol | positiveevent | event | ratio |
| GLRYH | 39 | 48 | 0.8125 |
| RTALB | 39 | 50 | 0.78 |
| KRDMA | 3 | 4 | 0.75 |
| TKURU | 18 | 27 | 0.6667 |
| PETUN | 10 | 15 | 0.6667 |
| FONET | 4 | 6 | 0.6667 |
| MPARK | 4 | 6 | 0.6667 |
| KUTPO | 11 | 19 | 0.5789 |
| ERSU | 16 | 28 | 0.5714 |
| DEVA | 8 | 14 | 0.5714 |
Öncelikle 334 hissenin son 500 günlük hareketlerinde ertesi gün tavan kapatma oranına göre frekanslarına bakalım.
Buna göre 334 hissenin sadece 23’ü %50’nin üzerinde bir oranla tavan yapmasının ertesi gününde yeniden tavan yapmış gözüküyor. 129 hissede %10 luk tavan yapma oranı ise oldukça düşük.
Yine de oranlara sadece hisse bazında bakmak bize eksik bilgi verir.
Bu defa hisseleri tavan yapma sayısı ve ertesi gün tavan yapma oranlarıyla verelim.
Aşağıdaki grafikte her bir daire bir hisseyi temsil ediyor. Tavan sayısı arttıkça daire büyüyor. Dikey Eksen (y ekseni) ilgili hissenin ertesi gün yeniden tavan olma oranını gösteriyor.
Hisseleri Oranlarına ve tavan olma sayılarına göre sıraladığımızda aynı bilgiyi veren iki farklı grafik karşımıza çıkıyor.
Yüksek Orandan Düşük Orana:
Yüksek Tavan Sayısından Düşüğe:
Tavan kapanışının ertesi gününde de tavan kapanır diyebilmek için en az %50 (risk algınıza göre belki de %60-70) olmalıdır.
Olay Bazında istatistikleri çıkaralım:
- Gözlem Sayısı (tavan sayısı) : 4363
- Ertesi Gün Tavan Sayısı : 1257
- Mu = 1/Lambda : 0.2881
Şimdi gerçekleşme ortalaması (expected value) 0.2881 iken çeşitli aralıklardaki gerçekleşme olasılığına bakalım.
Olayın 0.1 oran ve üstünde gerçekleşme olasılığı %70
Olayın 0.2 oran ve üstünde gerçekleşme olasılığı %49
Olayın 0.3 oran ve üstünde gerçekleşme olasılığı %35
Olayın 0.4 oran ve üstünde gerçekleşme olasılığı %24
Olayın 0.5 oran ve üstünde gerçekleşme olasılığı %17
Olayın 0.6 oran ve üstünde gerçekleşme olasılığı %12
Olayın 0.7 oran ve üstünde gerçekleşme olasılığı %8
Olayın 0.8 oran ve üstünde gerçekleşme olasılığı %6
Olayın 0.9 oran ve üstünde gerçekleşme olasılığı %4 hesaplayabilriz.
Sonuç olarak, “tavan tavan gitme ” miti gerçeklikten çok uzak gözüküyor. Aslında araştırmaya başlarken mitin gerçek olabileceğini düşünüyordum, piyasaları sabahtan akşama izleyen biri olarak tavan yapan bir hissenin ertesi gün yine tavan yaptığına onlarca (belki yüzlerce) defa şahit oldum.
Ancak görüyorum ki gözden kaçırdığım tavan sonrası tavan yapmayanlar. Bunlar da olasılıkları bir hayli düşürüyor.
Elinize sağlık. Çok güzel.
Ardından oluşan fiyat mumu önceki oluşumu teyid ederse acaba teyid mumundan sonra oranlar nasıl değişir aklıma takıldı şimdi. Sanırım böyle böyle gelişirse sonsuz kombinasyon içinde kaybolur insan 🙁
Yani ertesi gün de pozitif kapanırsa ondan sonraki gün ne olur mu demek istiyorsunuz?
Evet öyle söylemek istedim. haklısınız 🙂
Fiyat hareketleri üzerine kendimce incelemeler yapıyordum. Yazınızı okuyunca ben de ilk fiyat mumunun bende beklenti oluşturduğunu ama gerçekte bunun böyle olmadığını çok güzel anlatmışsınız.
Evet onu demek istemiştim.
Yazınızda belittiğiniz gibi bende de böyle bir algı oluşuyordu ama böyle olmadığını çok güzel anlatmışsınız.
Fiyat hareketi dönüşü yakalamak için destek direnç noktalarında bu oluşumdan sonra oluşan doğrulama mumunun beklenti yönünde işlerin ilerleyeceğine dair bazı söylentiler var 🙂
Eline sağlık yine çok güzel yazı olmuş.