Bitcoin, Alım Satım ve Yatırım Üzerine

Bitcoin ile ilgili her gün onlarca kişiyle konuşuyorum ve onlara işlem yapmadığımı söylüyor, nedenlerini ise kısaca belirtiyor, naçizane önerilerde bulunup konuyu kapatıyorum. Bitcoin konusuna ne kadar uzak kalmak istesem de artık yazmamın zamanı geldi diye düşünüyor, kendimi ifade etme isteği duyuyorum.

Bitcoin ile tanışmam 2012 (fiyatı o zamanlar çift haneli $10 – $100 arası bir şeydi) yılındaydı. O zamanlar finans sektörüyle bu kadar alakalı değildim ve mining olaylarını biraz araştırıp bir yatırım fırsatı olup olmadığının üzerinde bile durmadan düşünmeyi bıraktım. O zamanlar (en azından Türkiye’de ) blockchain teknolojisinin esamesi okunmuyordu. Şuanda da teknolojiden ziyade popülerliğinden bu kadar trade ediliyor ya ona da geleceğim.

$2000 seviyesindeyken tekrar gözüme ilişti bitcoin. Ama bitcoin trade etmeyi hiç bir zaman düşünmedim. Çünkü ne kadar okusam da fonksiyonalite açısından eşsizliğinin mantığını tam olarak anlayamamıştım. Başka coinler türemeye başlamıştı ve aynı işi yapabilecek coinler de her halükarda türetilebilirdi. Sadece takas aracı olarak kullanılacak olan bir metaya bu kadar para ödemek işin amacından sapmasıydı. Herhangi bir şey almak için insanların bu kadar volatil bir meta kullanması bana saçma gelmişti ve hala daha saçma geliyor.

Bitcoin $100 iken $5K olması beklenmiyordu, şuan $16K civarında. Belki $100K olacak belki $1M. Olabilir, ancak önemli olan bir yatırım aracının (ki bitcoin bir yatırım aracı değil takas aracı) sürekli olarak değer kazanması. Bu noktada fiyatlamanın temeline de inmekte fayda var. Genelde yüksek momentumlu hareketlerde fiyatlamalar gapli gerçekleşiyor. Piyasa çok enerjik, heyecanlı, amatör yatırımcılar tarafından fiyatlandığında genelde treni kaçırmamak için fiyat önemsiz bir şekilde emir verildiğinden fiyatlar gapli bir şekilde yukarı doğru çıkabiliyor. Örnek verecek olursam fiyat 18K da iken $1B hacimli işlem gerçekleşsin ve daha sonra da $18,5K da bir işlem gerçekleşsin piyasa fiyatı $18,5K olacağından sadece bir işlem ile fiyat tavan yapmış aslında satılmak istense satılamayacak bir fiyatta kalmış oluyor. Zaten regüle olmayan piyasada bu tip işlemler sıklıkla gerçekleşiyor.

Bir başka sebep ise bitcoinin dünyayı değiştirecek, devrim yaratacak bir fonksiyona sahip olmaması. Bu noktada genelde bitcoin kullandığı teknoloji blockchain ile karıştırılıyor. Blockchain dünyayı değiştirecek bir teknoloji ve değiştiriyor da. Örnek verecek olursam Ethereum kesinlikle bitcoinden daha işlevsel ama yeterince popüler değil. İleride piyasa değeri bitcoini geçecektir. Her gün bitcoin gibi bir çok coin türüyor(coin türevi tokenlardan bahsetmiyorum). Biraz da bitcoine karşı ön yargım bu yüzden. Bitcoin bana bir teknolojinin başlangıcı, deneme sürümü gibi geliyor. Onu geliştirip, ilerletecek olanlar ise diğer coinler. Coinlerin market dominasyonu için aşağıdaki grafiğe bakabilirsiniz.

Biraz da populistliğe karşı olmamdan kaynaklanıyor işlem yapmamam. Sokaktaki adam, berber, taksici, finans ve finansal teknolojiler ile uzaktan yakından alakası olmayan ve sadece yükseldiği için ne olduğunu bilmeden alım yapanlar ile televizyonda, sosyal medyada, sokakta ve iş yerinde bile bangır bangır bu konunun konuşulması birleşince sizce de fiyatlar şişmemiş midir? Neden bu kadar şişmiş fiyatlar üzerinden işlem yapayım ki. Finansal balonlar ile ilgili daha detaylı yazım için tıklayabilirsiniz.

Diyebilirsiniz ki günde %30 luk yılda bilmem kaçlık kazancı nerede bulacaksın. İşte tam da bu yüzden girmiyorum bu piyasaya. Zaten her gün %30 ve fazlasını opsiyon piyasasında yakalıyorum. Güvendiğim ortam, regüle ortam, komisyon oranları düşük, spreadler düşük. Neden bitcoinde işlem yapayım ki? Bitcoini yatırım aracı olarak görmediğimden işlem diyorum, başka coinler yatırım aracı olabilir ama bence bitcoin bir yatırım aracı değil takas aracı.

Bitcoinin yükselişinden dolayı bir çok spekülasyon da yapılıyor. 1 yıla 100,000 e çıkacak diyen de var 1,000,000 u bulacak diyen de. Bunları diyenler sokaktaki adam değil sözde uzmanlar. Geçmiş krizlere baktığımızda krizlerin hep balonların hunharca beslenmesi sebebiyle gerçekleştiğini görürüz. Yıllardır kullandığımız para sisteminde bile on binlerce kişi üzerinde çalışmasına rağmen net değerlemeler yapılamıyor iken birkaç yıllık bir sistemin değerlenebilir görülmesi ve bunun da ciddiye alınması bana gerçekten komik geliyor.

Eğer şu sorunun cevabını hayır olarak verirseniz, durmayın, yatırım, al sat ya da her ne diyorsanız adına yapın. Bu bir çılgınlık değil mi, bu insanların para kazanmak uğruna ne olduğunu bilmeden bir şey alması ve körü körüne ona inanması değil mi?

Hep aynı hikaye. Finansal balonların süreci böyle işliyor. Fiyatlar o kadar çok yükselir ve o kadar çok kişi kervana katılır ki katılmamış olan sen bile kendinden şüphe edersin. En sonunda en çok şüphe edenler bile bu müthiş yükselişe dayanamaz ve kervana katılır. Hiç katılmayacak olanlar bile katıldığında ve artık alıcı kalmadığında büyük satışlar başlar. Unutmayın zor olan çılgınlığa katılmak değil, onu herkes yapıyor. Zor olan çevrenizin, medyanın ve lobilerin manipülasyonuna uğramadan rasyonel düşünüp kendi kararınızı verebilmek.

İnsanların akıldışı hareketleri ve bu hareketi ne kadar sürdüreceği öngörülemez. Bitcoin $100K’yı bulursa da şaşırmam, üzülmem. Bir yerde çöküş gelecek ve zamanını kimse tahmin edemeyecek.